Jerzy Besala - Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita

admin · 2017-07-25 10:45:30

.
Jerzy Besala

TAM KIEDYÂŚ BYÂŁA RZECZPOSPOLITA
--------' ZIEMIE UKRAINNE -----------'

.
Ziemie ukrainne peÂłne sÂą ÂśladĂłw polskoÂści. Na Rusi czerwonej, WoÂłyniu, Podolu, w woj. beÂłskim, na BracÂławszczyÂźnie, CzernihowszczyÂźnie, w Kijowskiem - wszĂŞdzie Polacy bÂądÂź spolonizowani kniaziowie i szlachta ruska odcisnĂŞli swe piĂŞtno w historii i kulturze. PaÂłace, zamki, miasta, miasteczka, koÂścioÂły, cerkwie - obecnie czĂŞsto w zupeÂłnej ruinie - powstawaÂły z inicjatywy "polskich panĂłw", a ziemie zagospodarowywane byÂły dziĂŞki przywilejom polskich krĂłlĂłw.

.

.

Autor ksiÂąÂżki (Jerzy Besala) ukoĂączyÂł studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Specjalizuje siĂŞ w dziejach Polski szlacheckiej i jest autorem kilkudziesiĂŞciu ksiÂąÂżek historycznych ,m.in. „Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita”.
.

.
KsiÂąÂżka ta przybliÂża dzieje, miejsca, rody i postacie ziem ukrainnych mniej wiĂŞcej do koĂąca trwania Rzeczypospolitej szlacheckiej, niekiedy jednak autor (Jerzy Besala) wplata w narracjĂŞ trudne wÂątki zwiÂązane z II wojnÂą ÂświatowÂą, okupacjÂą, eksterminacjÂą ludnoÂści Âżydowskiej i polskiej. Dotyka teÂż kwestii kozackiej i wpÂływu moÂłojeckich powstaĂą na los poszczegĂłlnych miejscowoÂści.
.
W dziejach ukrainnych przewija siĂŞ ponadto wÂątek bezustannych najazdĂłw tatarskich, walk wewnĂŞtrznych miĂŞdzy atamanami kozackimi, zwolennikami Rzeczypospolitej i Rosji, co doprowadziÂło UkrainĂŞ do stanu "ruiny" w koĂącu XVII wieku. SkorzystaÂła z tego gÂłĂłwnie Rosja, przyÂłÂączajÂąc Zadnieprze z Kijowem w 1667 roku do swego terytorium.
.

.

Podobnie jak w Polsce, wyniszczajÂące wojny doprowadziÂły na Ukrainie do zrujnowania bÂądÂź zawÂłaszczenia polskich dĂłbr kultury, ktĂłre dopiero teraz sÂą powoli odnawiane lub rekonstruowane.
Ta ksiÂąÂżka jest rĂłwnieÂż cegieÂłkÂą przypominajÂącÂą o polskiej obecnoÂści i polskich korzeniach dziejĂłw Ukrainy.
.

.

.

SkromnÂą , ale znaczÂącÂą rolĂŞ w opisie Sokala i zdarzeĂą zwiÂązanych z koÂścioÂłem i klasztorem oo bernardynĂłw, a takÂże koÂścioÂłem katolickim w centrum Sokala , zbudowanym przez ostatniego proboszcza i dziekana ks. dr. Nestora Szukalskiego - powojennego kanclerza Kurii Biskupiej we WrocÂławiu , odegraÂł WÂładysÂław Pitak - urodzony w Sokalu w czasie II wojny ÂŚwiatowej, ktĂłry dzieciĂąstwo i mÂłodoÂśĂŚ spĂŞdziÂł we WrocÂławiu, a dojrzaÂłe Âżycie spĂŞdza w Koszalinie jako artysta, pedagog i terapeuta – specjalista w dziedzinie technik teatralno-muzycznych, wielki miÂłoÂśnik i badacz KresĂłw Wschodnich.
.

.

.
W 1604 r. wojewoda sandomierski Jerzy Miniszech rozpoczÂąÂł budowĂŞ koÂścioÂła i klasztoru bernardyĂąskiego w Sokalu. KoÂściĂłÂł zasÂłynÂąÂł cudownym obrazem Matki Boskiej Sokalskiej Pocieszycielki, a klasztor bywaÂł nazywany "ruskÂą CzĂŞstochowÂą".
.
Obronny klasztor sokalski wkrĂłtce zasÂłynÂąÂł z cudĂłw. Podobno podczas oblĂŞÂżenia w 1655 r. Chmielnicki zobaczyÂł na czele ÂżoÂłnierzy na murach niewiastĂŞ w jasnych szatach. PrzeraÂżony tym zjawiskiem, uprosiÂł dwoma wÂłasnorĂŞcznymi listami, iÂż wpuszczono go z 4 towarzyszami do koÂścioÂła, gdzie padÂłszy na kolana , modliÂł siĂŞ Âżarliwie.
.
KoÂściĂłÂł i klasztor kilkakrotnie nawiedziÂły poÂżary, a jeden z nich (1843) strawiÂł takÂże cudowny obraz i odtÂąd wierni modlili siĂŞ do kopii obrazu.
.

.

.

.
Po II wojnie Âświatowej w 1951 r., po korekcie granicy w lutym 1951 r. Sokal przesuniĂŞto do sowieckiej Ukrainy i zakonnicy opuÂścili klasztor. Zamieniono go na szpital dla nerwowo chorych, a potem na ciĂŞÂżki zakÂład karny.

.

.

Niestety, i on spÂłonÂąÂł w 2012 roku, prawdopodobnie na skutek zwarcia elektrycznego. Z dawnego sanktuarium pozostaÂły osmalone Âściany.

.

.

.

Badania byÂłego mieszkaĂąca Sokala WÂładysÂława Andrzeja Pitaka wskazujÂą, Âże rĂłwnieÂż koÂściĂłÂł pod wezwaniem Âśw. MichaÂła ArchanioÂła w centrum miasta spotkaÂł przykry los. ZostaÂł on zamieniony po II wojnie Âświatowej na targowisko z boksami do sprzedaÂży miĂŞsa i wĂŞdlin oraz produktĂłw pochodzenia zwierzĂŞcego, nabiaÂłu ,itp. Na gÂłĂłwnym oÂłtarzu rÂąbano miĂŞso, ale w koÂściele nie byÂło ubojni, co najwyÂżej zabijano w nim drĂłb.
.

.

Dopiero interwencje, miĂŞdzy innymi WÂładysÂława Pitaka i innych sprawiÂły, Âże koÂściĂłÂł ten w 2011/2012 roku wydzierÂżawiono wspĂłlnocie katolickiej.
.

.

.

.
Kopia cudownego obrazu Matki Boskiej Sokalskiej. OryginaÂł, koronowany w 1724 r., znajduje siĂŞ w koÂściele Âśw. StanisÂława w Hrubieszowie.
.

.

.
KoÂściĂłÂł Rzymsko-Katolicki w Sokalu pw. ÂŚw. MichaÂła ArchanioÂła.

Uwaga:

CzĂŞÂśĂŚ materiaÂłu fotograficznego prezentowanego na tej stronie www nie zostaÂła umieszczona w KsiÂąÂżce Jerzego Besali; tylko ma charakter wizualizacyjny do zawartych w ksiÂąÂżce treÂści.

.
.
http://www.senior.pun.pl/viewtopic.php?id=154

http://www.senior.pun.pl/viewtopic.php?pid=709#p709
.
http://www.rodowody.pun.pl/viewtopic.php?id=97

http://www.rodowody.pun.pl/viewtopic.php?pid=416#p416

admin · 2017-07-25 10:46:06

http://www.mojeklasy.pun.pl/viewtopic.php?pid=388#p388

admin · 2017-07-25 11:08:11

.

Recenzja – “Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita. Ziemie ukrainne” Jerzy Besala

Gru 19, 2016 by Paulina Pietrzak in POLACY NIE GĂSI I SWOICH AUTORĂW MAJÂĄ

Jerzy Besala w publikacji „Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita. Ziemie ukrainne” w nienachalny sposĂłb przedstawia dzieje wschodnich terenĂłw, ktĂłre naleÂżaÂły kiedyÂś do Polski. KsiÂąÂżkĂŞ podzielono na siedem czĂŞÂści. KaÂżdÂą poÂświĂŞcono poszczegĂłlnym obszarom: Rusi Czerwonej, BeÂłszczyÂźnie, WoÂłyniowi, Podolu, BracÂławszczyÂźnie, KijowszczyÂźnie oraz CzernichowszczyÂźnie, SiewierszczyÂźnie i ksiĂŞstwu wierchowskiemu [pisownia oryginalna]. Dodatkowo, Âżeby uszeregowaĂŚ informacje, problematykĂŞ wiĂŞkszoÂści rozdziaÂłĂłw podzielono na sekcje – dzieje, miejsca, ludzie. TreÂśĂŚ wzbogacono rĂłwnieÂż w nieliczne zdjĂŞcia, na przykÂład fragment panoramy KamieĂąca Podolskiego czy fotografiĂŞ klasztoru BernardynĂłw w Sokalu.

Besala odwoÂłuje siĂŞ do historii naszego kraju w interesujÂący sposĂłb. Przedstawia nie tylko powiÂązania rodzinne i polityczne wÂładcĂłw wymienionych terenĂłw, ale rĂłwnieÂż okolicznoÂści, w jakich powstaÂły te obszary. Autor nawiÂązuje rĂłwnieÂż do etymologii nazw. DziĂŞki temu czytelnik moÂże dowiedzieĂŚ siĂŞ, na przykÂład, skÂąd pochodzi nazwa RuÂś Czerwona i czym odrĂłÂżnia siĂŞ jÂą od Rusi BiaÂłej. I mimo, Âże ksiÂąÂżka zdecydowanie dotyczy historii, to nie naleÂży twierdziĂŚ, Âże przedstawiono w niej same suche i nudne fakty. Ukazano bowiem tylko te kluczowe – najwaÂżniejsze wydarzenia dla danej krainy, bez rozwlekÂłych opisĂłw i naukowego Âżargonu. Wszystkie informacje poparte sÂą cytatami, ÂźrĂłdÂłami historycznymi oraz dogÂłĂŞbnymi opracowaniami, co dodatkowo podnosi wartoÂśĂŚ dzieÂła.

DziĂŞki wielu szczegĂłÂłom – ukazanym, sÂądzÂąc po objĂŞtoÂści rozdziaÂłĂłw, w piguÂłce – Besala maluje w wyobraÂźni czytelnika prawdziwy Âświat rozlegÂłych stepĂłw Ukrainy, zapalonych KozakĂłw czy sarmackich panĂłw. Ale nie odwoÂłuje siĂŞ tylko do historii najdawniejszej. Pisze rĂłwnieÂż o sprawach aktualnych, miĂŞdzy innymi o przeÂśladowaniu PolakĂłw na WoÂłyniu.

We „WstĂŞpie” moÂżna przeczytaĂŚ, jak duÂże znaczenie dla dziejĂłw naszego kraju majÂą ziemie miĂŞdzy innymi dzisiejszej Ukrainy: „polscy krĂłlowie i panowie, wywodzÂący siĂŞ czĂŞsto z rodĂłw ruskich, przyczynili siĂŞ do rozwoju szeroko pojĂŞtej kultury materialnej i duchowej ziem ukraiĂąskich. Miasta, zamki, paÂłace, koÂścioÂły, cerkwie, kamienice, obecnie czĂŞsto w stanie ruiny, byÂły i pozostanÂą Âświadectwem wielkiego dzieÂła polskich wojewodĂłw, kasztelanĂłw, starostĂłw, podstaroÂścich, ktĂłrzy kolonizowali te ziemie, zatrudniajÂąc ruskich chÂłopĂłw i rzemieÂślnikĂłw i zapewniajÂąc im robotĂŞ […] Na Ukrainie peÂłniÂącej funkcjĂŞ przedmurza chrzeÂścijaĂąstwa rozgrywaÂły siĂŞ teÂż wielkie bitwy polskie, kozackie, tatarskie, tureckie, moÂłdawskie, ChorÂągwie polskie i kozackie osÂłaniaÂły ludnoÂśĂŚ tych ziem, ktĂłre nasiÂąkÂły polskÂą i kozackÂą krwiÂą. Ukraina kulturowo wyrosÂła w znacznej mierze z polskiego pnia, o czym Âświadczy takÂże liczba unickich ÂświÂątyĂą i wiernych uznajÂących wÂładze papieÂża.”.

WspĂłlne dobro kulturowe i historyczne, o ktĂłrym pisze Besala oraz pewnego rodzaju solidarnoÂśĂŚ krwi potwierdzajÂą siĂŞ w dzisiejszej rzeczywistoÂści. Wystarczy wziÂąĂŚ pod uwagĂŞ wydarzenia na Ukrainie czy powiĂŞkszajÂącÂą siĂŞ w Polsce liczbĂŞ studentĂłw oraz mieszkaĂącĂłw pochodzenia ukraiĂąskiego. I chociaÂż w tej ksiÂąÂżce nie znajdziemy odpowiedzi na aktualne problemy, to z pewnoÂściÂą po jej lekturze, spojrzymy na nie innym wzrokiem.

„Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita…” to studium dla kaÂżdego, kto chce zgÂłĂŞbiĂŚ swojÂą wiedzĂŞ historycznÂą w zakresie dziejĂłw wschodnich rubieÂży albo po prostu uzupeÂłniĂŚ informacje zdobyte w szkole. Warto, bo temat kresĂłw ciÂągle wraca i dobrze mieĂŚ o tym jakiekolwiek pojĂŞcie, a takÂże z tego powodu, Âże ksiÂąÂżka zostaÂła napisana przez historyka, specjalizujÂącego siĂŞ w temacie okresu Rzeczpospolitej Szlacheckiej, o ktĂłrym w tej ksiÂąÂżce jest wÂłaÂśnie najwiĂŞcej. Dodatkowo, dziĂŞki informacjom zawartym w tej publikacji, czytelnik zyska lepszÂą orientacjĂŞ w rozrĂłÂżnieniu prawdziwych i fikcyjnych wydarzeĂą ukazanych w powieÂściach historycznych, na przykÂład w „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza.

Recenzja: Paulina Pietrzak

http://polacyniegesi.org/recenzja-tam-k … zy-besala/

.

#1 2017-07-25 10:45:30

Jerzy Besala - Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita - ziemie ukrainne

#2 2017-07-25 10:46:06

Re: Jerzy Besala - Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita - ziemie ukrainne

#3 2017-07-25 11:08:11

Re: Jerzy Besala - Tam kiedyÂś byÂła Rzeczpospolita - ziemie ukrainne

Stopka forum